Καταφτάνοντας ο επισκέπτης στο λιμάνι της Νάξου, η εικόνα που αντικρίζει είναι εκθαμβωτική. Πολλά μνημεία συγκεντρωμένα στον χώρο του λιμανιού, βομβαρδίζουν την φαντασία του επισκέπτη με εικόνες κάποιας άλλης εποχής και τον προσκαλούν να τα επισκεφτεί.
Πορτάρα: Πρώτο μνημείο, που σαν μαγνήτης τραβάει τα ματιά πάνω του είναι η Πορτάρα. Μια τεράστια μαρμάρινη πύλη, είσοδος ενός αρχαίου ναού, που ξεκίνησε να χτίζεται τον 6ο π.Χ. αιώνα, προς τιμήν του θεού Απόλλωνα.
Το κάστρο της Χώρας της Νάξου: Το επόμενο μνημείο που αποσπά την προσοχή , είναι ο κάστρο των Σανούδων , που υψώνεται αγέρωχα στην κορυφή της πόλης της Νάξου , και κατασκευάστηκε από τον Ενετό σταυροφόρο Μάρκο Σανούδο το 1207. Στο κέντρο του βρίσκεται η κεντρική πλατεία με την καθολική μητρόπολη και τα ερείπια του πύργου που, σύμφωνα με τη παράδοση θέλει να είναι το παλάτι του Μάρκου Σανούδου. Ακριβώς δίπλα, βρίσκονται κτίρια που αξίζει να επισκεφτεί κανείς όπως: η σχολή των Ουρσουλίνων, όπου εκεί στεγάζεται το Ιστορικό Αρχείο Νάξου. Επίσης, η Καπέλλα Καζάτζα κτίσμα του 14ου αιώνα που, σύμφωνα με την παράδοση, υπήρξε το δούκικο παρεκκλήσι του Μάρκου Σανούδου. Και τέλος , η Εμπορική σχολή όπου φοίτησε για ένα χρόνο , ο καταξιωμένος Έλληνας συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης και σήμερα στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάξου, με σημαντικότατα εκθέματα.
Γραφικές εκκλησίες: Στην πρώτη επαφή με το ναξιακό τοπίο πρέπει να προσθέσουμε και το μικρό νησάκι που βρίσκεται στη μέση του λιμανιού της Νάξου όπου πάνω του είναι χτισμένο το γραφικό εκκλησάκι της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας. Ενώ στο βουνό πιο πάνω από την πόλη μπορεί κανείς να διακρίνει σαν λευκές πινελιές στο τοπίο, το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου και το λαξευμένο στο βράχο εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου.
Μουσεία: Στην Χώρα της Νάξου, στην πλατεία του Μητροπολιτικού Ναού, βρίσκεται το Επιτόπιο Αρχαιολογικό Μουσείο όπου εκεί τα αρχαία ευρήματα εκτίθενται στο ίδιο σημείο όπου βρέθηκαν κατά την ανασκαφή. Το εκκλησιαστικό Μουσείο Βυζαντινής Τέχνης, βρίσκεται παραπλεύρως του Μητροπολιτικού Ναού με εκθέματα που εντυπωσιάζουν όπως παλιές βυζαντινές εικόνες και σπάνια εκκλησιαστικά κειμήλια .
Παλιά Χώρα: Κοντά στο λιμάνι βρίσκεται η Παλιά Χώρα, με τα στενά γραφικά σοκάκια της και τον ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό της σχεδιασμό. Πανέμορφη και σαγηνευτική αποπνέει την γαλήνη μιας άλλης εποχής. Εδώ θα βρείτε πολλά μαγαζιά ,εστιατόρια και καφετέριες.
Ταξιδεύοντας ο επισκέπτης στην ενδοχώρα της Νάξου, συναντά περισσότερα μνημεία που στέκουν μεγαλόπρεπα σε απαράμιλλου κάλλους φυσικά τοπία.
Ναός Δήμητρας (Γύρουλας): Στην περιοχή Γύρουλα, νότια του χωριού Σαγκρί, στο ύψωμα μιας εύφορης πεδιάδας, υπάρχει το αναστυλωμένο ιερό της Δήμητρας, ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία της Νάξου. Ο αρχαϊκός ναός χρονολογείται μεταξύ 530-520 π.Χ. και για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε λευκό μάρμαρο. Ήταν αφιερωμένος στη θεά Δήμητρα και την Κόρη.
Ναός Διονύσου (Ύρια): Ο ναός του Διονύσου βρίσκεται σε μία εύφορη πεδιάδα ,στην περιοχή Λιβάδια σε απόσταση 3 χμ από την Χώρα. Πρόκειται για ένα αρχαίο ιερό , ιωνικού ρυθμού, που η λειτουργία του χρονολογείται από το 14 αιώνα π.Χ .
Κούρος του Απόλλωνα: Πρόκειται για ένα επιβλητικό αρχαϊκό γλυπτό μήκους περίπου 10 μ. που βρίσκεται ημιτελές στο έδαφος, πιθανότατα στο χώρο που δουλευόταν. Χρονολογείται στην αρχή του 6ου αι. π.Χ και μάλλον πρόκειται για προσωποποίηση του θεού Διονύσου. Βρίσκεται στο γραφικό χωριό της Νάξου , τον Απόλλωνα, στο βόρειο τμήμα του νησιού στη θέση όπου λειτουργούσε αρχαίο λατομείο.
Κούρος των Μελάνων : Πρόκειται για έργο του 570 περίπου π.Χ και αναπαριστά ένα γυμνό έφηβο . Βρίσκεται σε ένα περιβόλι ξαπλωμένος στο έδαφος και έχει μήκος λίγο περισσότερο από 6μ. Το άγαλμα είναι ημιτελές και βρίσκεται στο χωριό Μέλανες, στη θέση Φλεριό ,όπου λειτουργούσε αρχαίο λατομείο.
Πύργος Χειμάρρου: Βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά της Νάξου και αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία του νησιού. Πρόκειται για ένα κυλινδρικό κτίσμα, που έχει εξωτερική διάμετρο 9,20 μ. και ύψος περίπου 15 μ. Είναι χτισμένος με μεγάλους μαρμάρινους ογκόλιθους διαφόρων μεγεθών. Τοποθετείται στα τέλη του 4ου αι. π.Χ. και χρησίμευε μάλλον ως φρυκτωρία για τη μετάδοση μηνυμάτων με φωτιά ή καπνό σε άλλους ανάλογους πύργους στη Νάξο και στα γύρω νησιά .